Digital Markets Act

De Digital Markets Act legt verplichtingen op aan poortwachters op het internet. De poortwachters worden bepaald aan de hand van drie (cumulatieve) criteria:

• Het platform heeft een sterke economische positie, aanzienlijke impact op de interne markt en is actief in meerdere EU-landen. Dat is het geval indien het platform in de laatste drie jaar jaarlijks een EER-omzet behaalde van EUR 6,5 miljard of indien de gemiddelde marktwaarde in het meest recente boekjaar tenminste EUR 65 miljard bedroeg en de diensten in tenminste drie EER-lidstaten worden aangeboden; 
• Het platform heeft een sterke bemiddelingspositie, wat betekent dat het een grote gebruikersbasis koppelt aan een groot aantal bedrijven. Dat is volgens het voorstel het geval wanneer het platform in het meest recente boekjaar meer dan 45 miljoen maandelijkse actieve eindgebruikers heeft die in de Unie gevestigd zijn of zich aldaar bevinden en meer dan 10.000 actieve, in de Unie gevestigde zakelijke gebruikers; en
• Het platform heeft (of staat op het punt om te verkrijgen) een diepgewortelde en duurzame positie in de markt. Dat betekent volgens het voorstel dat de positie stabiel is waarbij in de laatste drie boekjaren aan de hierboven genoemde drempels voor zakelijke gebruikers en eindgebruikers is voldaan.

In het voorstel is voorzien dat de Europese Commissie iedere twee jaar opnieuw bekijkt of aan de poortwachter-criteria wordt voldaan.

Do's & Dont's voor poortwachters

Kwalificeert een platform als poortwachter dan heeft dat platform volgens de Europese Commissie een bepaalde mate van verantwoordelijkheid om concurrentie op de digitale markten te waarborgen, vergelijkbaar met de gedachte achter het misbruikverbod. Op grond van de Digital Markets Act dienen de poortwachters bepaalde do's en dont's in acht te nemen. Een paar voorbeelden: 

• Het is niet toegestaan diensten en producten die door de poortwachter zelf worden aangeboden gunstiger te behandelen dan soortgelijke diensten of producten van derden;
• Ook is verboden gebruikers te beperken bij het verwijderen van vooraf geïnstalleerde software of apps;
• Het platform dient de eigen diensten in bepaalde situaties toegankelijk te maken voor de dienstverlening door derden;
• Het platform dient zakelijke gebruikers van derden toegang te geven tot de gegevens die zij genereren tijdens het gebruik van het platform van de poortwachter;
• Het platform dient adverteerders en uitgevers die op het platform van een poortwachter adverteren te voorzien van de nodige instrumenten en informatie om ze in staat te stellen hun eigen onafhankelijke verificatie van deze advertenties uit te voeren; en
• Het platform dient zakelijke gebruikers van platforms in staat te stellen hun aanbod te promoten en contracten te sluiten met hun klanten buiten het platform van de poortwachter om.

Naast de verruimde bevoegdheid voor de Europese Commissie om ex-ante toezicht te houden op naleving van de do's & dont's, omvat de Digital Markets Acts ook een verruiming van het concentratietoezicht. Poortwachters dienen na de inwerkingtreding daarvan alle overnames in de digitale sector te melden, ook als deze onder de huidige omzetdrempels blijven.

Overtredingen van de Digital Markets Acts kunnen door de Europese Commissie worden beboet. Net als de gebruikelijke mededingingsboetes kunnen die oplopen tot maximaal 10% van de wereldwijde groepsomzet.

De inwerkingtreding van de Digital Markets Act zou een fundamentele aanpassing betekenen van het mededingingstoezicht  in de EU, met name omdat het de Commissie verstrekkende ex-ante bevoegdheden geeft. Opmerkelijk is wel dat aanvankelijk werd gedacht aan een breed inzetbaar handhavingsinstrument (New Competition Tool). In het huidige voorstel is de reikwijdte beperkt tot (potentiële) poortwachters. Doel is om te voorkomen dat dat deze (potentiële) poortwachters na het zogenaamde tipping point de markt opeens volledig zouden kunnen domineren. Dat is wellicht een terechte zorg, maar de vraag is of de extra regels voor poortwachters proportioneel zijn om dat doel te bereiken en of de Commissie in staat zal zijn om op een zorgvuldige manier vast te stellen wie aan de criteria voldoen (en wanneer niet meer). De markt voor platforms is immers een zeer dynamische markt: daar waar het Nederlandse social media platform Hyves een decennium geleden niet weg te denken was, is het binnen een paar jaren geheel verdwenen. Kortom, deze voorstellen zullen ongetwijfeld leiden tot veel discussie. 

Mauricette Schaufeli werd eerder door het Financieel Dagblad gevraagd naar haar visie op de Digital Markets Act en de Digital Services Act. Het artikel vind je hier (achter betaalmuur).