Hoe moet artikel 5 Brzo worden gelezen en hoe moet deze worden nageleefd?

Recent heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State een uitspraak gedaan over de vraag wanneer door de toezichthouder een eis kan worden gesteld over de wijze waarop artikel 5 Brzo moet worden nageleefd (o.g.v. 27 Arbowet).

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid had een aantal eisen gesteld aan een bedrijf, ter invulling van de zorgplicht van artikel 5 Brzo. Dit bedrijf had namelijk volgens de Minister op een groot deel van de instrumenten en handafsluiters van installaties tags aangebracht, die niet altijd duidelijk leesbaar, robuust en weerbestendig zijn. Bij verkeerd gebruik van de installaties kan een verkeerde handafsluiter worden gebruikt, waardoor een ongecontroleerde uitstroming van benzine of diesel kan plaatsvinden, wat kan leiden tot gezondheidsrisico's. Het desbetreffende bedrijf had met de genomen maatregelen deze risico's niet volledig weggenomen en dit was een overtreding van artikel 5 Brzo, aldus de Minister. Het bedrijf was het daar niet mee eens en wilde laten toetsen wat de reikwijdte was van de bevoegdheid om een eis te stellen om te voldoen aan artikel 5 Brzo. Het bedrijf betoogde dat ten onrechte niet is besproken of het ongecontroleerd uitstromen van benzine en diesel tijdens de bedrijfsuitvoering kan leiden tot het ontstaan van ernstig gevaar voor de menselijke gezondheid en dus tot een zwaar ongeval.

De Afdeling ging daarin mee. Volgens de Afdeling verplicht artikel 5 Brzo niet tot het nemen van alle denkbare maatregelen ter voorkoming van alle denkbare ongevallen met gevaarlijke stoffen of ter beperking van de nadelige gevolgen daarvan. Het moet gaan om maatregelen ter voorkoming van zware ongevallen. Volgens artikel 1 van de Brzo is een zwaar ongeval 'een gebeurtenis als gevolg van ongecontroleerde ontwikkelingen tijdens de bedrijfsuitoefening in een inrichting, waardoor onmiddellijk of na verloop van tijd ernstig gevaar voor de menselijke gezondheid of het milieu binnen of buiten de inrichting ontstaat en waarbij één of meer gevaarlijke stoffen betrokken zijn'. In de Seveso III-richtlijn worden in artikel 3 voorbeelden genoemd: een zware emissie, brand of explosie. Met deze definitie in het achterhoofd is het enkele feit dat ergens op een terminal onbedoeld benzine of diesel uit een leiding stroomt nog geen zwaar ongeval, want het levert niet per se een ernstig gevaar voor de menselijke gezondheid of het milieu op. Of dit wel een ernstig gevaar oplevert, hangt mede af van de maatregelen die het bedrijf heeft getroffen voor dergelijke situaties.

In het Brzo is niet bepaald op welke manier het bedrijf moet voldoen aan de verplichting om maatregelen te nemen ter voorkoming van zware ongevallen of de gevolgen daarvan. Het is dus in beginsel aan het bedrijf zelf om te bepalen welke maatregelen het neemt. Dit maakt een eis ter naleving van artikel 5 van het Brzo ingrijpend, omdat daarmee toezichthouder in plaats van de exploitant bepaalt welke maatregelen moeten worden genomen. De Afdeling overwoog dat vanwege het ingrijpende karakter aan zo'n eis een gedegen motivering ten grondslag moet liggen, waarin in elk geval wordt ingegaan op de maatregelen die de exploitant al heeft getroffen en op de vraag waarom naast die maatregelen nog andere maatregelen nodig zijn ter voorkoming van zware ongevallen of de gevolgen ervan.

Deze uitspraak van de Afdeling benadrukt dat naar alle procedures en veiligheidsmaatregelen binnen uw Brzo-bedrijf moet worden gekeken alvorens kan worden geconcludeerd dat u de zorgplicht overtreedt. Deze procedures moeten wel allemaal goed op orde zijn, nu het een vergaande zorgplicht betreft. Worstelt u met de vraag of uw procedures compliant zijn of heeft u advies nodig omtrent de Brzo-regelgeving? Wij hebben een Safety, Environment & Brzo-team dat u graag helpt!