Voor welke cryptodienstverleners gaan de regels gelden?

De nieuwe – hierna te bespreken – regels gaan gelden voor twee typen cryptodienstverleners:

• partijen die beroeps- of bedrijfsmatig bewaarportemonnees aanbieden; en
• partijen die beroeps- of bedrijfsmatig diensten voor het wisselen tussen virtuele valuta en fi-duciaire valuta (zoals euro's) aanbieden.

Niet elke aanbieder van bewaarportemonnees (wallets) valt onder de reikwijdte van de Implementa-tiewet AMLD5. Het betreft uitsluitend aanbieders van custodial wallets. Dit zijn aanbieders die in staat zijn om zelfstandig te beschikken over de virtuele valuta die de gebruiker in de wallet aanhoudt. Hiervan is in elk geval sprake indien de aanbieder beschikt over de private key van de gebruiker, ook als de private key naast de aanbieder kan worden gedeeld met meerdere gebruikers, de zogehe-ten multi-signature wallets. Deze beperking brengt tegelijkertijd mee dat aanbieders van wallets die uitsluitend door de gebruikers ervan kunnen worden beheerd, (vooralsnog) buiten de reikwijdte van de anti-witwasregelgeving blijven.

Wat betreft aanbieders van virtuele valutawisseldiensten (exchanges) verduidelijkt de Toelichting dat hieronder ook moet worden begrepen beheerders van fysieke ATM's die dergelijke omwisselingen mogelijk maken, maar niet – bijvoorbeeld - winkeleigenaren die slechts een dergelijke ATM ter be-schikking stellen.

Aanbieders van custodial wallets en virtuele valutawisseldiensten worden hierna gezamenlijk aange-merkt als Crypto-Aanbieders.

Om welke regels gaat het?

Verplichte registratie bij DNB

In de conceptversie van de Implementatiewet AMLD5 was bepaald dat Crypto-Aanbieders een vergunning moesten aanvragen bij De Nederlandsche Bank (DNB). Echter, deze vergunningplicht is in de ingediende Implementatiewet afgezwakt tot een registratieplicht. Om zich bij DNB te kunnen regi-streren moet een Crypto-Aanbieder onder meer aantonen dat zij in staat is de Wwft na te leven. DNB kan een verzoek tot registratie weigeren indien de aan haar aangeleverde informatie onvolledig is of zij van de juistheid ervan niet is overtuigd.

De registratieplicht geldt voor elke Crypto-Aanbieder die in of vanuit Nederland haar diensten aan-biedt, ongeacht of de Crypto-Aanbieder zich reeds in een andere lidstaat van de Europese Unie heeft geregistreerd. Hierbij geldt één belangrijke aantekening: Crypto-Aanbieders uit landen buiten de EEA (derde landen) kunnen zich niet registeren bij DNB. Voor deze partijen wordt het derhalve verboden hun diensten in Nederland aan te bieden, tenzij zij gevestigd zijn in een door de Minister aan te wij-zen derde land.

Geschiktheid en betrouwbaarheid

Het beleid van een Crypto-Aanbieder moet worden bepaald door personen die geschikt en betrouw-baar zijn. DNB toetst alvorens tot registratie over te gaan, of aan dit vereiste is voldaan. Bij het toets-ten van geschiktheid bekijkt DNB of de beleidsbepaler over voldoende kennis, vaardigheden en pro-fessioneel gedrag beschikt. Voor het toetsen van betrouwbaarheid kijkt DNB of voornemens, hande-lingen en met name ook antecedenten van de beleidsbepaler het vervullen van de functie in de weg kunnen staan. Ook houders van een gekwalificeerde deelneming (10% belang of meer) in de Crypto-aanbieder worden door DNB op betrouwbaarheid getoetst.

Onderzoek naar de klant / gebruiker van de dienst (de cliënt)

Om (potentiële) gevallen van witwassen en terrorismefinanciering op te kunnen sporen, wordt van belang geacht dat Crypto-Aanbieders hun cliënten kennen. Crypto-Aanbieders worden daarom ver-plicht om in bepaalde gevallen voorafgaand aan hun dienstverlening cliëntenonderzoek te verrichten. De intensiteit van het uit te voeren cliëntenonderzoek hangt af van het risico dat kleeft aan het type cliënt, zakelijke relatie, product of transactie. Gelet op de verhoogde risico's in geval van transacties in virtuele valuta, is de wetgever van mening dat Crypto-Aanbieders in veel gevallen verscherpt cli-entenonderzoek zullen moeten toepassen.

Transactiemonitoring

Om ongebruikelijke transacties te kunnen detecteren, dient een Crypto-Aanbieder over een transac-tiemonitoringsproces te beschikken. De Toelichting zegt hierover dat een Crypto-Aanbieder in dit verband niet alleen moet vaststellen wie de cliënt is, maar ook wat het te verwachten profiel van die cliënt is. Op die manier is de Crypto-Aanbieder in staat om vast te stellen in welke mate het profiel afwijkt van de (voorgenomen of verrichte) transactie(s) en of sprake kan zijn van een ongebruikelij-ke transactie. Dit kan het geval zijn indien sprake is van afwijkende bedragen, tijdstippen of hoe-veelheden en het gebruik van afwijkende (technische) apparaten of hulpmiddelen.

Het monitoren van virtuele valuta gerelateerde transacties vormt wellicht de grootste uitdaging voor Crypto-Aanbieders, vooral waar het gaat om het achterhalen van de herkomst en bestemming van de virtuele valuta. Indien een Crypto-Aanbieder daarop onvoldoende zicht heeft, kan dit ertoe leiden dat zij haar dienst niet aan de cliënt mag aanbieden of dient te beëindigen.

Melden van ongebruikelijke transacties

Wanneer een Crypto-Aanbieder in het kader van haar transactiemonitoring op een transactie stuit die als ongebruikelijk kan worden gekwalificeerd, is zij verplicht de Nederlandse Financial Intelligence Unit daarvan onmiddellijk op de hoogte te stellen. Een transactie is ongebruikelijk indien deze op grond van subjectieve of objectieve indicatoren als ongebruikelijk is aan te merken. Deze indicatoren zullen naar verwachting nog worden uitgewerkt voor Crypto-Aanbieders.

Per wanneer treden de regels in werking?

De hierboven besproken regels worden opgenomen in de Wwft en moeten gaan gelden vanaf 10 januari 2020. Crypto-Aanbieders dienen zich uiterlijk zes maanden later, dus uiterlijk op 10 juli 2020, bij DNB te hebben geregistreerd. Het is voor Crypto-Aanbieders actief in of vanuit Nederland van belang zich hierop goed voor te bereiden en tijdig contact te zoeken met DNB.

Vragen? - NautaDutilh Blockchain & Tokens Group

Heeft u vragen over de nieuwe regels? Schroom dan niet contact met ons op te nemen. Onze Blockchain & Tokens Group bestaat uit specialisten op het gebied van onder meer toezichtrecht, onderne-mingsrecht, privacy, aansprakelijkheidsrecht, tax en compliance.