Gerichtere aanpak van witwassen door DNB
De in de NVB Standaarden beschreven werkwijze past binnen de gerichtere aanpak van witwassen door DNB om ongewenste neveneffecten van de poortwachtersrol van banken en andere financiële instellingen te verminderen. In het in september 2022 gepubliceerde rapport Van herstel naar balans blikte DNB al vooruit op een meer risicogebaseerde aanpak van het voorkomen en bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering. DNB benadrukte daarbij dat van banken een betere risico-identificatie van hun klanten wordt verwacht, om te komen tot een meer risicogebaseerde benadering.

Volgens DNB biedt een beperktere inzet in het geval van lage risico's ruimte om meer capaciteit en aandacht te richten op de hogere risico's. We sluiten niet uit dat gewijzigde aanpak mede is ingegeven door de (toen nog verwachte) uitspraak van het CBb in oktober 2022 waaruit volgde dat DNB niet duidelijk kon maken waarom de anti-witwasaanpak van bunq in strijd met de wet zou zijn. Ook de Minister van Financiën liet op 17 mei 2023 in een Kamerbrief weten dat de meeste inzet en aandacht (going forward) moet uitgaan naar het aanpakken van de grootste witwasrisico’s en dat bij lage witwasrisico’s minder of geen maatregelen vereist zijn.

De nieuwe standaarden
Dit zijn de vijf standaarden standaarden die de NVB op 31 mei 2022 publiceerde, en waarop nog twaalf standaarden zullen volgen:

• NVB Standaard - UBO identification and verification
• NVB Standaard - Pseudo UBO
• NVB Standaard - EDD measures for EC high risk third countries
• NVB Standaard - Expected Transaction Profile (ETP)
• NVB Standaard - Client data actualisation

Belangrijke (nieuwe) uitgangspunten zijn:

• De identificatie en verificatie van de UBO is risicogebaseerd en de Wwft schrijft bijvoorbeeld niet voor dat voor de verificatie van de UBO altijd een kopie legitimatiebewijs is vereist. Instellingen tasten vaak in het duister wanneer wel of niet een kopie legitimatiebewijs moet worden opgevraagd. Voor de zekerheid kiezen ze er vaak voor om dit in elk geval te doen. De nieuwe standaard over UBO's bepaalt dat indien de klant een laag of neutraal risico heeft, de instelling de gegevens uit het UBO-register kan gebruiken, die de klant moet bevestigen. Het opvragen van een UBO-verklaring en kopieën van legitimatiebewijzen van de UBO's - wat nu veelvuldig gebeurt bij alle, ook lage en neutrale risico's - is in deze gevallen niet meer vereist.
• De Wwft bepaalt dat een instelling met betrekking tot transacties gerelateerd aan zogeheten derde hoog risicolanden verscherpte onderzoeksmaatregelen moet verrichten. Er was onduidelijkheid over de bewoordingen 'gerelateerd aan'. De nieuwe standaarden maken duidelijk dat een klant die met vakantie gaat in zo'n land niet direct onder verscherpt toezicht valt, omdat een daar verrichte transactie dan gerelateerd is aan dat land (in de zin van de Wwft).

Naar een evenwichtige anti-witwasaanpak
We juichen deze ontwikkeling enorm toe en hopen dat ook andere toezichthouders naar een efficiëntere en voor financiële instellingen minder belastende aanpak van Wwft-toezicht zullen gaan. Banken, en in de toekomst hopelijk ook andere Wwft-instellingen kunnen zo doelmatigere en efficiëntere anti-witwasaanpak inrichten. Wat ons betreft raakt de witwasaanpak in Nederland dan weer meer in evenwicht, waar de focus ligt op de echte risico's. Dit leidt tot lastenverlichting voor zowel de instelling als de klant, zonder dat de echte witwasrisico's uit het oog worden verloren. Of in andere woorden, namelijk die van de Minister van Financiën op 17 mei 2023: ''Daar waar nodig, dienen poortwachters de kaders strikt toe te passen. Tegelijk is het belangrijk om ruimte te bieden om zo de lasten en onevenredige effecten voor poortwachters en hun klanten te beperken. Dit moet leiden tot een doelmatigere en effectievere aanpak van witwassen.''

Heeft u vragen over de nieuwe standaarden en wat deze voor uw Wwft-instelling betekenen? Neem vooral contact met ons op.