Objectieve indicator derde-hoogrisicolanden vervaltlijsten van hoogrisicolanden blijven onverminderd van belang
De objectieve indicator voor hoogrisicolanden uit het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 is per 18 oktober komen te vervallen. Dit betekent dat een transactie waarbij een land is betrokken dat op de hoogrisicolanden-lijst van de Europese Commissie staat, daar waar eerder aan de orde, niet meer automatisch bij de FIU moet worden gemeld. De hoogrisicolanden-lijst van de Europese Commissie blijft echter wel relevant voor de subjectieve indicatoren. Bij de beoordeling of een transactie verband kan houden met witwassen of terrorismefinanciering moeten de factoren uit bijlage II en III van de vierde anti-witwasrichtlijn (AMLD4) in acht worden genomen. Uit bijlage III van AMLD4 volgt dat sprake is van een hoger risico op witwassen of terrorismefinanciering als een transactie verband houdt met een land zonder effectieve AML/CFT-systemen.
Naast de hoogrisicolanden-lijst van de Europese Commissie is er nog een aantal landenlijsten waarmee rekening kan worden gehouden door Wwft-instellingen bij het opstellen van een risicobeoordeling in het kader van de Wwft en bij de invulling van de subjectieve indicator.
Bijvoorbeeld de 'fiscale' lijst van de Europese Commissie met niet-coöperatieve rechtsgebieden. Deze lijst moet bijdragen aan actuele inspanningen om belastingontwijking te voorkomen en beginselen van behoorlijk bestuur, zoals belastingtransparantie, eerlijke belastingheffing of internationale normen tegen uitholling van de belastinggrondslag en verschuiving van winsten, te bevorderen. De lijst is 19 februari 2020 voor het laatste geüpdatet. Op dit moment staan er 12 landen/staten op de lijst van niet-coöperatieve rechtsgebieden: de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans-Samoa, Fiji, Guam, Kaaimaneilanden, Oman, Palau, Panama, Samoa, Seychellen, Trinidad en Tobago en Vanuatu. De Europese Commissie geeft aan dat deze 'fiscale' lijst en de hoogrisicolanden-lijst wellicht soms overlappen, maar dat zij verschillende doelen, criteria en vaststellingsprocedures hebben. De twee lijsten moeten elkaar aanvullen, in die zin dat zij een dubbele bescherming vormen voor de markten ten opzichte van externe risico's.
Ook Nederland heeft op 7 oktober 2019 een fiscale lijst met 'laagbelastende staten 2020' ter consultatie aangeboden. Deze lijst met laagbelastende en/of niet-coöperatieve staten wordt jaarlijks uitgevaardigd door de staatssecretaris van Financiën om uitvoering te geven aan maatregelen tegen belastingontwijking. Laagbelastende staten zijn staten zonder winstbelasting of met een statutair tarief van minder dan 9%. Niet-coöperatieve staten betreffen staten die zijn opgenomen op de EU-lijst van niet-coöperatieve rechtsgebieden voor belastingdoeleinden. Uit het consultatiedocument volgt dat de staatssecretaris van Financiën voornemens is om de volgende staten aan te wijzen als laagbelastende staten: Anguila, Bahama’s, Bahrein, Barbados, Bermuda, Britse Maagdeneilanden, Guernsey, Isle of Man, Jersey, Kaaimaneilanden, Koeweit, Qatar, Turkmenistan, Turks- en Caicoseilanden, Vanuatu en Verenigde Arabische Emiraten.
Andere landenlijsten die nuttig zijn om te gebruiken voor de risicobeoordeling zijn onder meer de twee landenlijsten van de Financial Action Task Force (FATF). De eerste lijst van de FATF bevat de landen die hun AML-systemen niet willen aanpassen: Noord-Korea en Iran. De tweede lijst van de FATF betreft landen die zich coöperatief opstellen, maar nog wel tekortkoming in hun systeem hebben, zoals IJsland, Jamaica, Mongolië en Syrië.
Tot slot kan nog worden gekeken naar de landenlijst van de corruption perceptions index van Transparency International die jaarlijks wordt uitgebracht. De scores worden gegeven op een schaal van 0 tot 100, waarbij 0 staat voor ‘highly corrupt’ en 100 staat voor ‘very clean’. Op deze lijst staat Nederland op de 8e plek met een score van 82/100. Nieuw-Zeeland en Denemarken staan bovenaan met een score van 87/100. Somalië staat onder aan de lijst met een score van 9/100. Landen met een score van minder dan 50/100 kunnen worden beschouwd als corruptiegevoelige landen.
Geüpdatet op 11 maart 2020
