Toezichtstaken BFT en AFM

Voor accountantsorganisaties ziet het BFT toe op de naleving van de Wwft en de AFM op de naleving van de Wta. Beide wetten zien op het bestrijden en voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering en het waarborgen van de integriteit van het financiële stelsel. Zowel het BFT als de AFM heeft daarbij aldus een (afgeleide) taak. Die samenhang komt vooral naar voren in artikel 21 Wta (uitgewerkt in artikel 32 van het Besluit toezicht accountantsorganisaties), waarin is bepaald dat accountantsorganisaties hun bedrijfsvoering zo dienen in te richten dat een beheerste en integere uitoefening van hun bedrijf gewaarborgd is. Procedures en beleid ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering vallen daar ook onder.

Wetswijziging Wwft

Voorheen kon het BFT alleen informatie aan de AFM verstrekken in het kader van de Wwft-toezichtstaak, maar niet in het kader van de Wta-toezichtstaak. Volgens de wetsgeschiedenis is gebleken dat het geheimhoudingsregime van de Wwft effectief Wta-toezicht in de weg kan staan. Ter illustratie worden twee voorbeelden gegeven:

• "Stel, de AFM heeft indicaties dat een vergunninghoudende accountantsorganisatie integriteitsrisico’s ten aanzien van een of meer specifieke controledossiers of één of meer specifieke cliënten, als gevolg van integriteitsrisico’s van deze cliënten, mogelijk onvoldoende beheerst. Om deze indicaties te controleren wil de AFM nagaan of de betreffende accountantsorganisatie toereikende Wwft-meldingen met betrekking tot deze controledossiers of cliënten heeft gedaan. Het gaat er dan om of in alle gevallen meldingen zijn gedaan en of de gedane meldingen tijdig en volledig zijn geweest. Op grond van de geheimhoudingsbepaling in de Wwft mag het BFT die informatie niet aan de AFM verstrekken. De AFM kan in voorkomende gevallen dus niet controleren of een accountantsorganisaties voldoet aan haar wettelijke plicht om Wwft-meldingen te verrichten."
• "Een tweede voorbeeld is de situatie waarin het BFT een overtreding van de Wwft constateert bij een vergunninghoudende accountantsorganisatie of externe accountant die bij haar werkzaam of aan haar verbonden is. Dit is relevante informatie voor het Wta-toezicht van de AFM. Het kan hierbij immers gaan om een incident dat onverwijld bij de AFM moet worden gemeld en als daar een (mede)beleidsbepaler bij betrokken is, kan dit de betrouwbaarheid van deze persoon raken. Als vergunninghoudende accountantsorganisaties deze incidenten niet melden, blijven deze uit het zicht van de AFM, waardoor het toezicht van de AFM op de beheerste en integere bedrijfsvoering van accountantsorganisaties (artikel 21 Wta) beperkt is. Het is dan ook in het belang van het Wta-toezicht als het BFT de AFM over deze Wwft-overtredingen kan informeren."

Vanwege effectiever toezicht is de informatiewisseling mogelijk gemaakt met de invoering van een nieuw Wwft-artikel (artikel 22a bij de invoering op 1 januari 2020 en artikel 22c sinds 21 mei 2020) waarin staat dat het BFT onder voorwaarden gegevens of inlichtingen mag verstrekken aan de AFM. De AFM was sinds 1 juli 2018 op grond van artikel 63cc Wta al bevoegd onder voorwaarden gegevens of inlichtingen te verstrekken aan het BFT in het kader van het versterken van de integriteit van de financiële markten of accountantsorganisaties (waaronder naleving van de Wwft).

Het convenant

Het samenwerkingsconvenant geeft invulling aan de artikelen 22c Wwft en 63cc Wta. Het uitgangspunt is dat het BFT en de AFM zich zullen inspannen elkaar zoveel mogelijk te ondersteunen en te versterken door samen op te treden in situaties waarin de samenwerking de effectiviteit van het toezicht van een of beide organisaties versterkt. Zij doen dat onder meer door toezichtvertrouwelijke gegevens of inlichtingen snel en zorgvuldig uit te wisselen. De eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het BFT en de AFM zullen daarbij gewaarborgd blijven.

Ter uitvoering van het samenwerkingsconvenant worden tussen het BFT en de AFM nadere werkafspraken gemaakt over onder meer de uitwisseling van gegevens of inlichtingen. De in de wetsgeschiedenis genoemde voorbeelden maken duidelijk in welke situaties gegevens zullen worden gedeeld, namelijk voornamelijk in het kader van eventuele door het BFT geconstateerde overtredingen van de Wwft in het kader van het Wta-toezicht door de AFM. Informatieverstrekking van de AFM naar BFT lijkt minder snel voor te komen.

De toezichthouders zijn afzonderlijk verantwoordelijk om te handelen in overeenstemming met de AVG. Indien toch een datalek plaatsvindt, moet de ene toezichthouder dat binnen 24 uur melden aan de andere toezichthouder. Dat neemt de verplichting om melding te maken bij de Autoriteit Persoonsgegevens niet weg. 

Het convenant is voor onbepaalde tijd aangegaan, maar wordt elke twee jaar (of eerder indien daartoe aanleiding bestaat) gezamenlijk geëvalueerd. Het BFT of de AFM zou het convenant schriftelijk kunnen opzeggen, waarbij een opzegtermijn van zes maanden bestaat.

Conclusie

Een overtreding van de Wwft door accountantsorganisaties – bijvoorbeeld het niet verrichten van cliëntenonderzoek of het niet melden van een ongebruikelijke transactie – kan door de informatie-uitwisseling (eerder) leiden tot een aanvullend onderzoek door de AFM met betrekking tot bijvoorbeeld artikel 21 Wta, te weten het niet hebben van een beheerste en integere bedrijfsvoering. Dat is van belang voor accountantsorganisaties, nu zij – ook blijkens een groeiend aantal Wwft-meldingen in 2019 – in toenemende mate investeren in de naleving van de Wwft.  Ingeval beide toezichthouders handhavend kunnen optreden, nemen zij op grond van het samenwerkingsconvenant overigens wel contact met elkaar op over de wijze van optreden.

Heeft u vragen over de naleving van de Wwft of de Wta? Neem dan gerust contact met ons op.