Een belangrijke rol daarin, aldus Wiebes' brief, wordt gespeeld door internationale fiscale constructies. Dat de Belastingdienst tegen zulke constructies aanloopt, heeft de berichtgeving rondom de Panama papers ook voor het grote publiek inzichtelijk gemaakt.
Om te voorkomen dat ze gebruikt worden voor belastingontduiking of 'agressieve belastingplanning' heeft  Wiebes een aantal internationale en nationale maatregelen tegen fiscale constructies aangekondigd, waarvan wij de meest relevante hier bespreken.

Common Reporting Standards (CRS)
Een belangrijk instrument in de aanpak van belastingontduiking is internationale (automatische) inlichtingenuitwisseling. Dit gebeurt middels de CRS, een systeem waarmee gegevens over rekeningen van buitenlandse rekeninghouders bij financiële instellingen uit te wisselen zijn en waaraan zich inmiddels meer dan honderd landen gecommitteerd hebben De uit te wisselen gegevens zijn onder andere banksaldi, rentegegevens en het totale brutobedrag aan dividenden die zijn gegenereerd met activa op een rekening.

Ultimate Beneficial Owner (UBO)
Onderdeel van de implementatie van de vierde Anti-Witwas richtlijn is de invoering van een UBO-register. Hierin worden gegevens opgenomen van (natuurlijke) personen die als uiteindelijk belanghebbende (UBO) van een entiteit kunnen worden aangemerkt. Daarover was al meer te doen op dit blog, van belang is hier te noemen dat het Nederlandse UBO-register niet op zich staat maar dat alle EU-lidstaten dit register dienen op te stellen. Ook op internationaal niveau is dan makkelijker te achterhalen wie de uiteindelijk belanghebbende van een onderneming is (en bij wie de belasting geïnd kan worden).

Afschaffing inkeerregeling
Hoewel de staatssecretaris in zijn brief wijst op de 1,9 miljard Euro aan alsnog geïnde belastingen sinds de invoering van de inkeerregeling in 2002, stelt hij toch de afschaffing van die regeling voor. Hiermee zal voor belastingplichtigen die binnen twee jaar alsnog een juiste aangifte doen het reguliere boeteregime gaan gelden, oftewel een vergrijpboete van maximaal 120% van de verschuldigde belasting. De Belastingdienst kan een zaak ook aan het Openbaar Ministerie overdagen voor strafrechtelijke vervolging.

Inperken verschoningsrecht en openbaarmaking van vergrijpboeten
De staatssecretaris schrijft dat hij het onwenselijk vindt dat zakelijke handelingen of transacties buiten het zicht van de Belastingdienst worden gehouden door het gebruik van een geheimhouder met een (fiscaal) verschoningsrecht, zoals bijvoorbeeld een advocaat of notaris. Als het aan de staatssecretaris ligt, geldt dit verschoningsrecht straks alleen nog voor de vertrouwelijke communicatie over het juridisch advies en lopende of toekomstige juridische procedures. Verder stelt de staatssecretaris voor dat wanneer een adviseur (bijvoorbeeld een accountant of notaris) een boete heeft gekregen het belangrijk is dat het publiek dat te weten komt. Het belang van de maatschappij bij openbaarheid van deze informatie weegt zwaarder dan het belang van de beboete adviseur bij geheimhouding, aldus Wiebes. Al met al, toont de staatssecretaris zich ambitieus in zijn maatregelen om belastingontduiking op internationaal en op nationaal niveau tegen te gaan. Dit past in het beeld van een steeds strenger wordende aanpak van belastingontduiking in Nederland en daarbuiten na de financiële crisis in 2008. Dat de maatregelen die de staatssecretaris voorstelt (deels) worden aangenomen en uiteindelijk wet zullen worden is dan ook goed denkbaar. Het is daarom van belang dat u tijdig nagaat wat al deze ingrijpende maatregelen voor u kunnen betekenen.