Vijf dingen die je moet weten over Accountancy & Duurzaamheidsverslaggeving in Nederland in 2022
Met de publicatie vorig jaar van de richtlijn voor rapportage over de duurzaamheid van ondernemingen (Corporate Sustainability Reporting Directive; “CSRD”) neemt de Europese Commissie het voortouw in een wereldwijde beweging die bedrijven oproept om meer verantwoording af te leggen op het gebied van ESG. Van accountants wordt verwacht dat zij in dit verband een cruciale rol spelen. Wij hebben dan ook vijf trends op het gebied van duurzaamheidsverslaglegging geanalyseerd die komend jaar de juridische agenda van accountantskantoren zullen bepalen:
1. Controlecliënten voorbereiden op de aanstaande veranderingen in het rapportagelandschap
2. Anticiperen op kritische vragen van de AFM
3. Het voeren van een doorlopende maatschappelijke dialoog over de rol van accountants
4. Een bepaalde mate van onzekerheid aanvaarden
5. Aansprakelijkheidsrisico's bespreken voordat deze zich voordoen
1. Controlecliënten voorbereiden op de aanstaande veranderingen in het rapportagelandschap
Na de inwerkingtreding van de CSRD loopt het aantal Nederlandse bedrijven dat niet-financiële informatie moet publiceren op tot ongeveer 3.000. De CSRD bevat uitgebreide standaarden voor de niet-financiële verslaglegging die vanaf boekjaar 2023 gaan gelden. Controlecliënten die onder de richtlijn vallen, zien zich daarmee voor de uitdaging gesteld om snel een intern beheersingskader op te zetten om aan deze rapportagevereisten te voldoen. Uit onderzoek blijkt dat bedrijven zich niet altijd bewust zijn van alle toekomstige verplichtingen en dat accountants dit bewustzijn bij uitstek kunnen vergroten en toegevoegde waarde kunnen bieden door ‘best practices’ uit te wisselen.
2. Anticiperen op kritische vragen van de AFM
In september vorig jaar heeft de AFM kritische opmerkingen geplaatst omtrent de risico's van ‘greenwashing’. Het is dan ook geen verrassing dat de AFM in haar onlangs gepubliceerde jaaragenda de verbetering van niet-financiële informatie en de verbinding daarvan met financiële informatie nadrukkelijk noemt als één van haar aandachtspunten voor 2022. Volgens de AFM is het de bedoeling dat het publiek de gevolgen van niet-financiële risico's voor de bedrijfscontinuïteit moeten kun-nen beoordelen. Wat accountantsorganisaties betreft, is een andere prioriteit van de AFM het borgen van ‘evidence-based’, kwalitatief hoogwaardige wettelijke controles. Kijkend naar het grotere plaatje denken we dat accountantsorganisaties een dossier zullen moeten gaan bijhouden aan de hand waarvan zij jegens de AFM kunnen aantonen dat ook zij een bijdrage leveren aan het streven om de duur-zaamheidsverslaggeving naar een hoger plan te tillen.
3. Het voeren van een doorlopende maatschappelijke dialoog over de rol van accountants
Hoewel na de invoering van de CSRD slechts een beperkte mate van zekerheid hoeft te worden verstrekt bij de controle van duurzaamheidsinformatie, heeft de samenleving toch bepaalde verwachtingen over de rol van de accountant. Milieudefensie verklaarde na de overwinning bij de rechtbank in Den Haag in de zaak tegen Shell dat duurzaamheidsrisico's een punt van zorg gaan worden voor markten, beleggers en accountants. Hieraan gaf de organisatie onlangs een vervolg door contact op te nemen met de accountants van een aantal Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Een vergelijkbaar standpunt wordt ingenomen door Eumedion in haar “Speerpuntenbrief 2022” d.d. 11 oktober 2021. Institutionele beleggers verwachten dat alle beursgenoteerde ondernemingen in Nederland in de aanloop naar het AVA-seizoen 2022 met een uitgebreid strategisch en actieplan zullen komen dat aansluit bij de transitie naar een nul-emissie economie. Eumedion dringt aan op een beoordeling daarvan door de externe accountant, op een beschouwing van de risico's die de onderneming loopt als gevolg van de klimaatverandering, op kritische bevraging van de directie en op een reactie op de gesignaleerde klimaatrisico's. Aangezien de maatschappelijke druk op accountantsorganisaties om meer te doen op ESG-gebied de komende jaren alleen maar zal toenemen, moeten zij een duidelijke visie ontwikkelen op wat wel en niet van hen kan worden verwacht en hoe zij een bijdrage kunnen leveren die verder gaat dan het wettelijke minimum.
4. Een bepaalde mate van onzekerheid aanvaarden
Duurzaamheidsdefinities en rapportagestandaarden zijn nog volop in ontwikkeling. Daar komt bij dat in Nederland, binnen de EU en wereldwijd gezien tal van initiatieven lopen, zodat het soms moeilijk is om een duidelijk handvat aan controlecliënten te bieden. Deze onzekerheid zal naar onze mening de komende jaren blijven bestaan en is tot op zekere hoogte onvermijdelijk. Toch kan wat eerst als kwetsbaarheid wordt gezien, wellicht een sterk punt worden, als je het maar erkent en er open over bent. NautaDutilh heeft de ervaring in huis om als klankbord te fungeren bij het beoordelen van onzekerheden en het vermijden van risico's.
5. Aansprakelijkheidsrisico's bespreken voordat deze zich voordoen
Wij denken dat duurzaamheidsrapportages in duurzaamheid resulteren. Accountantsorganisaties kunnen in onzekere tijden een sleutelrol spelen bij de ontwikkeling van duurzaamheidsrapportages en zo een bijdrage leveren aan maatschappelijke veranderingen. Tegelijkertijd is de bereidheid van belanghebbenden om accountants aansprakelijk te stellen voor feitelijke en vermeende fouten de afgelopen dertig jaar almaar toegenomen. De eerste rechtszaken tegen accountantsorganisaties in verband met de duurzaamheidsrapportages zullen dan ook niet lang op zich laten wachten.
Om de aansprakelijkheidsrisico's te beperken, is het van belang om in het controledossier duidelijk te vermelden met welke onzekerheden het controleteam zich geconfronteerd zag en op welke overwegingen het team zijn beslissingen heeft gebaseerd. Daarnaast is het altijd goed om bij twijfel collega's en Legal te raadplegen.
