Eén van de voorgestelde maatregelen is het beperken van grote contante betalingen. Contant geld is tot op heden nog steeds een veel gebruikt instrument om wit te wassen. De voornaamste reden hiervoor is dat het moeilijk traceerbaar is en daarom aantrekkelijk om de herkomst van illegaal/crimineel geld te verhullen. In Nederland geldt er momenteel geen maximum voor contante betalingen. 

Voor handelaren (beroeps- of bedrijfsmatige kopers en verkopers van goederen) geldt op dit moment dat zij onder de reikwijdte van de Wwft vallen als de betaling van de goederen in contanten voor een bedrag van meer dan EUR 10.000 plaatsvindt, ongeacht of de transactie plaatsvindt in één handeling of door middel van meer handelingen waartussen verband bestaat. Zij zijn voor dat geval verplicht onderzoek te doen naar hun cliënten en moeten ongebruikelijke transacties melden bij de FIU-Nederland. 

Het plan van aanpak signaleert dat hierdoor contante betalingen onder de EUR 10.000 geheel buiten beeld blijven. En omdat de Nederlandse regelgeving op dit moment soepeler is dan in een aantal omringende landen, is het voor criminelen eenvoudiger om in Nederland contant geld met een illegale/criminele herkomst wit te wassen. Om dit tegen te gaan bevat het wetsvoorstel een algeheel verbod op contante betalingen vanaf EUR 3.000 voor handelaren, ook niet te omzeilen door meerdere losse contante betalingen. Dit verbod heeft tot gevolg dat voor handelaren van goederen de huidige verplichtingen tot het verrichten van cliëntenonderzoek en het melden van ongebruikelijke transacties komt te vervallen. Het verbod heeft geen invloed op de objectieve meldgrenzen en subjectieve meldplicht voor andere Wwft-instellingen zoals financiële ondernemingen en overige beroepsgroepen waarvoor de meldplicht geldt. 
Een algeheel verbod op contante betalingen vanaf EUR 3.000 zou – gegeven uitvoerig overleg met toezichthouders, opsporingsinstanties en andere belanghebbende – de meest effectieve maatregel zijn om betalingen met illegaal/crimineel geld in het legale circuit tegen te gaan. Een verbod op betalingen in contanten vanaf een bepaald bedrag is duidelijker en beter uitvoerbaar, maar ook minder belastend. Het verlagen van de grens voor de toepasselijkheid van de Wwft (van EUR 10.000 naar EUR 3.000) zou ervoor zorgen dat in meer gevallen door handelaren informatie moet worden verzameld over de cliënt en de transactie, dat de cliënten eerder informatie moeten aanleveren, en dat vaker moet worden beoordeeld of sprake is van een ongebruikelijke transactie. Dat wordt niet wenselijk geacht. 

Bij overtreding van het verbod kan de aangewezen toezichthouder (de Minister van Financiën, voor hem het bureau Wwft van de Belastingdienst) een last onder dwangsom of een bestuurlijke boete opleggen. Tevens wordt er een strafbaarstelling in de Wet op de economische delicten opgenomen.   

Uit het gepubliceerde plan van aanpak witwassen van 30 juni 2019 blijkt dat het streven is om het wetsvoorstel waarin dit verbod zal worden verankerd, in werking te laten treden per 2021. Uit de update over het gezamenlijke plan van aanpak witwassen en bijbehorend voortgangsoverzicht van juli 2020 bleek dat het verbod op contante betalingen vanaf EUR 3.000 na de zomer aan de Raad van State zou worden voorgelegd ter advisering. Nu de ministerraad op 25 september 2020 met het wetsvoorstel heeft ingestemd en deze zal doorzenden aan de Raad van State, lijkt het voornemen om het verbod per 2021 in werking te laten treden nog steeds haalbaar. De exacte inhoud van het nu door de ministerraad goedgekeurde wetsvoorstel is overigens niet publiek bekend.

Heeft u vragen over het wetsvoorstel plan van aanpak witwassen en/of de Wwft, neem dan gerust contact met ons op.