Dit gaat gepaard met een stortvloed aan Europese ESG-regelgeving. "Wat begon als een nieuwe regelgevende vereiste is een belangrijk intrinsiek onderdeel geworden van de strategie van onze klanten."
Michaëla Ulrici leidt het Financial Sector team van NautaDutilh en spreekt regelmatig met onze financiële cliënten over het brede spectrum van ESG-uitdagingen. "Al onze klanten leggen de lat hoog, terwijl ze worstelen met onduidelijke regelgeving en beperkte beschikbaarheid van gegevens over duurzaamheidsrisico's. Financiële klanten eisen informatie over ESG-prestaties van hun klanten of beleggingen, maar veel informatie op beleggingsniveau is gewoon niet beschikbaar, of in ieder geval nog niet. De combinatie van nog niet vastgestelde normen en ondubbelzinnige definities heeft dit de afgelopen jaren tot een uitdaging gemaakt, en ik vrees dat dit niet snel drastisch zal veranderen. Bovendien kan de dringende noodzaak om compliant te zijn in tegenspraak zijn met de impact die financiële instellingen willen maken."
Op veilig spelen kan ons tegenhouden
"De klanten die ik ontmoet zien de noodzaak om hun impact zo groot mogelijk te maken, maar voelen ook de beperkingen. Als je aansprakelijk kunt worden gesteld voor het stellen van doelen die achteraf te ambitieus blijken te zijn geweest, wordt op veilig spelen de standaardoptie. Goed bestuur betekent rekening houden met alle potentiële risico's op reputatieschade en rechtszaken. Financiële instellingen balanceren tussen een aantal thema's die dringend hun aandacht vragen: duurzaamheid en ethische dilemma's, maar ook toenemende regelgevende en administratieve verplichtingen en de gevolgen van de steeds verdergaande digitalisering. Ik begrijp dus de dilemma's van de raden van bestuur, want ze hebben verantwoordelijkheden tegenover alle belanghebbenden. Tegelijkertijd heb ik persoonlijk het gevoel dat we niet ambitieus genoeg kunnen zijn als het gaat om ESG. Het voelt soms als een onmogelijke spagaat. Uiteindelijk verliezen we als samenleving allemaal als we het risico lopen de 'onderzoek, probeer en faal en probeer opnieuw'-processen te missen die nodig zijn om de klimaatverandering een halt toe te roepen en de doelstellingen van Parijs te halen.
Wat ik soms nog frustrerender vind, is dat regelgeving niet noodzakelijkerwijs de beste effecten heeft. In het geval van woninghypotheken krijgt een bank bijvoorbeeld een betere kapitaalbehandeling als ze een consument helpt om van energielabel B naar A te gaan. Er is echter geen beloning voor het ondersteunen van de huiseigenaar om van energielabel F naar B te gaan, wat natuurlijk een grotere impact zou hebben in termen van duurzaamheid. Het is misschien gewoon niet mogelijk om een oud huis naar A te krijgen, maar naar B gaan is al een grote stap voorwaarts. Helaas is het niet makkelijk of eenvoudig om dit op het niveau van de Europese Unie veranderd te krijgen. We missen nu deze kansen, die soms zelfs laaghangend fruit zijn. Om de beste resultaten voor onze toekomst te bereiken, hebben we alle beschikbare wortels en stokken nodig."
Samen de weg uitstippelen
"NautaDutilh adviseert de financiële sector over de hele linie en heeft ervaring en inzichten over het hele spectrum van ESG-onderwerpen", benadrukt Michaëla. "We nemen het ESG-perspectief mee in alle rechtsgebieden die we beoefenen. ESG begon als een nicheonderwerp, maar maakt nu deel uit van de gereedschapskist van elke jurist. En zo hoort het ook. Aangezien dit rechtsgebied nog in ontwikkeling is en er nog niet veel vastligt, hebben we een multidisciplinair team van topexperts samengesteld. We zijn van mening dat een interdisciplinaire blik in deze fase de best mogelijke aanpak is en het mogelijk maakt om rekening te houden met de voortdurende verandering. De voortdurende verandering zorgt er ook voor dat we nauw samenwerken met de juridische teams en de business om standpunten en ervaringen uit te wisselen en de beste oplossingen te verkennen. Alle verbindingen moeten passen: de regelgeving, het toezichtkader en de uitvoering. Het is een gezamenlijke inspanning om de complexe en soms ambigue regelgeving en richtlijnen te implementeren en de weg vrij te maken voor het doorvoeren van veranderingen.
Binnen ons kantoor verdiepen en verbreden we onze ESG-expertise voortdurend. Onze klanten verwachten dat we er bovenop zitten, maar accepteren ook dat we niet altijd pasklare oplossingen op ESG-gebied kunnen bieden. Ze verwachten een constante hoge kwaliteit en ervaren dit tegelijkertijd als een gezamenlijke reis waarin het goed is om regelmatig met elkaar op onderzoek uit te gaan. Dit maakt ons werk extra leuk, omdat we nog meer dan anders een team vormen met onze klanten. Een team dat het stuur aan het draaien krijgt en samen het pad vormgeeft in een omgeving waar nog veel onduidelijk is."
Klimaatverplichting
Michaëla merkt op dat het voor financiële instellingen een uitdaging kan zijn om klimaatengagement in balans te brengen met kerntaken zoals het bieden van toegang tot de kapitaalmarkt. "Juridisch gezien is het niet altijd mogelijk om afscheid te nemen van bepaalde klanten als onderdeel van het ESG-beleid. Onze interdisciplinaire teams sparren met klanten over alle aspecten van dergelijke kwesties. Dit varieert van één-op-één gesprekken tot ronde tafels. We werken ook samen met onze cliënten aan 'pre-lawyering': wat kun je vandaag doen om mogelijke problemen morgen te voorkomen? Natuurlijk hebben cliënten verschillende focus en zijn er verschillende snelheden, afhankelijk van de grootte, strategie en het klantenbestand van de instelling. De gebieden waarop momentum wordt of kan worden gewonnen, verschillen per bank. Voor sommige banken is ESG een prominenter onderdeel van hun strategie. Toch zien we weinig verschil in de intensiteit waarmee financiële instellingen werken aan ESG-uitdagingen."
Greenwashing
"Een belangrijk onderdeel van ons werk is om klanten te helpen hun duurzame ambities vorm te geven zonder de risico's op juridische procedures te vergroten. Greenwashing-zaken zullen zeker opduiken in Nederland: de vraag is niet 'of', maar 'wanneer' - en 'hoeveel'. Nu het juridische landschap blijft veranderen en ambities worden gesteld, zijn litigators die hun ervaring en inzichten in de laatste ontwikkelingen beschikbaar stellen kernleden van ons team geworden."
Potentieel impactvolle regelgeving met betrekking tot due diligence en ketenaansprakelijkheid ligt ook in het verschiet. De Europese Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDD) dwingt bedrijven maatregelen te nemen om de negatieve impact van hun activiteiten op mensenrechten en milieu te verminderen of te elimineren. Dit roept vragen op als: welke eisen moeten fondsmanagers stellen aan hun beleggingen?"
Verantwoordelijkheid nemen
'De lat hoger leggen' is een thema dat Michaëla bij uitstek van toepassing vindt op de ESG-transitie in de financiële sector. "De sector is de uitdaging aangegaan en heeft laten zien verantwoordelijkheid te willen nemen om de duurzame transitie aan te jagen. Ook de focus op de 'S' in ESG - denk aan onderwerpen als mensenrechten, diversiteit en inclusie - neemt toe. Vooral in een onzeker en voortdurend veranderend speelveld vinden we het belangrijk om een hoog kwaliteitsniveau te blijven leveren in al onze teams, die meer dan ooit met elkaar verbonden zijn. Vanzelfsprekend hoort daar ook bij dat we samen met onze klanten investeren in het vormgeven van ESG-beleid en wat dit in de praktijk betekent."
De Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) moet het voor beleggers makkelijker maken om hun weg te vinden in het uitgebreide aanbod van duurzame producten. "Het is nog niet helemaal duidelijk wat een duurzame belegging is volgens de SFDR, en dit bemoeilijkt de implementatie van deze openbaarmakingsregels," denkt Michaëla. "Te ambitieus zijn kan verstrekkende gevolgen hebben. We zien dat veel financiële marktdeelnemers nu kiezen voor de artikel 8 of 'lichtgroene' optie, hoewel ze al voldoen of grotendeels voldoen aan de strengste sociale en duurzaamheidsvereisten voor de artikel 9 of 'donkergroene' classificatie.
Potentieel impactvolle regelgeving met betrekking tot due diligence en ketenaansprakelijkheid ligt ook in het verschiet. De Europese Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDD) dwingt bedrijven maatregelen te nemen om de negatieve impact van hun activiteiten op mensenrechten en het milieu te verminderen of te elimineren. Dit roept vragen op als: welke eisen moeten fondsmanagers stellen aan hun beleggingen?"
Verantwoordelijkheid nemen[A1]
'De lat hoger leggen' is een thema dat Michaëla bij uitstek van toepassing vindt op de ESG-transitie in de financiële sector. "De sector is de uitdaging aangegaan en heeft laten zien verantwoordelijkheid te willen nemen om de duurzame transitie aan te jagen. Ook de focus op de 'S' in ESG - denk aan onderwerpen als mensenrechten, diversiteit en inclusie - neemt toe. Vooral in een onzeker en voortdurend veranderend speelveld vinden we het belangrijk om een hoog kwaliteitsniveau te blijven leveren in al onze teams, die meer dan ooit met elkaar verbonden zijn. Vanzelfsprekend hoort daar ook bij dat we samen met onze klanten investeren in het vormgeven van ESG-beleid en wat dit in de praktijk betekent."
[A1]Is deze alinea niet dubbel?